دانشگاه شاهد

خانواده:Liliacae

مشخصات:این گیاه بومی غربی ذریای مدیترانه است.گیاهی است دوساله ،محور ساقه مانند پیاز کوتاه ولی  برخلاف آن به جای پیازتولیدساقه درازسفیدرنگی نموده که با مقداری ازبرگهای سبزونسبتا"پهن ان مورد استفاده غذای قرار میگیرد.این گیاه مقدار زیادی ریشه ظریف به رنگ سفید تولید می کند که زمین رابرای کشت بعدی اماده میکند.تره فرنگی یک گیاه تتراپلویید(32=x4= n2)دگرگشن وخودناسازگارمی باشد.تره فرنگی به دلیل ساقه کاذب روشنش که غلافهای برگ تشکیل شده است،کشت میگردد.

خصوصیاتی که باعث شده این گیاه به عنوان سبزی مهم درسرارجهان کشت گردد:

1.مقاومت دربرابرسرما  2.مقاومت دربرابر به گل رفتن

3.مقاومت دربرابرزنگ تره فرنگی  4.اصلاح عملکرد

5.مقاومت دربرابرویروسزردنواری تره فرنگی

6.اصلاح برای یکنواختی تره فرنگی(طویل بودن ساقه،بخصوصبرای فراوری ازصفات مطلوب این سبزی است وازانجا که  وجود اندازه های گوناگون ساقه به عنوان یکی از عوامل محدود کننده بازار پسندی آن می باشد ، اصلاح برای یکنواختی ازاین لحاظ دارای اهمیت است).

تکنیک های دو رگه گیری  :تره فرنگی گیاه خود سازگار است و بنابر این اگر بخواهیم آن را به عنوان والد مادری مورد استفاده قرار دهیم باید قیل از دو رگه گیری عمل اخته کردن را انجام دهیم تا ازخود گشنی گیا ه جلوگیری نماییم .

گل آذین باید توسط  گیسه ای از جنس موسیلین یا سولفان پوشانده شود و گل ها نیز هنگام باز شدن و قبل از این که کلاله آماده پذیرش دانه گرده شود باید اخته گردند ،  زیرا تره فرنگی گیاهی پروتاندر است . گرده افشانی یک یا دو روز بعد از اخته کردن هنگامی که کلاله حالت پرمانند دارد انجام میگیرد .

 از آنجاکه گل ها به طور مداوم از پایین به طرف بالای چتر باز می شوند ،لازم است عمل اخته کردن هر روز انجام گیرد تا از خود گشنی گل های اخته شده توسط گرده گل های که بعدا باز می شوند جلوگیری گردد .اگر گرده افشانی با موفقیت انحام شود تخمدانمتورم میگردد ودر این صورت اگر میزان گرده افشانی به اندازه ی کافی انجام گرفته باشد ، می توان بقیه گل های که هنوزبازنشده اند،ازگیاه جدانمود.

تره فرنگی دارای نرعقیمی ژتیکی میباشدواستفاده ازان میتواندنیازبه اخته کردن را مرتفع سازد.

تره فرنگی رامیتوان از طریق رویشی نیز تکثیرنمود.برای این کاربایدازپیازچه های هوای وگیاهچه های موجوددرچتریاازپیازچه های کوچکی که بعدازتشکیل ساقه دهنده،به وجود می ایند،استفاده نمود.اما در این روش،خطرسرایت ویروس(  lysv  )ازمشکلات عمده است.

روشهای اصلاح:تره فرنگی دراثرخود گشنی بسیار تضعیف می گرددبه همین علت انتخاب توده ای روشی است که به صورت عمده برای اصلاح ارقام استفاده میشود.

بهنژادگران به منظوراصلاح یکنواختی وبهره برداری ازاثرات هتروزیس که در چندین صفت نیز تظاهرمی یابد،بیشترمایل به تولیدهیبرید1Fبوده اند.

عدم وجود منبعی برای نرعقیمی سیتوپلاسمی درتره فرنگی مانع تولیدهیبرید ₁Fاست.

هدف اصلی اصلاح تره فرنگی دراینده تولیدارقام هیبرید به منظوراستفاده ازهتروزیس درعملکردواصلاح یکنواختی محصول میباشد.

درانگلستان محصول تره فرنگی به اندازه پیازدارای ارزش میباشد.این گیاه درتمام طول سال کشت می شود که این امرممکن است باعث انتقال افات وبیماریها ازفصلی به فصل دیگرشودودرواقع  به عنوان نوعی پل سبزعمل نماید.

تولید بذرهیبرید درمقیاس گسترده وبه نحومطلوب مستلزم استفاده از نرعقیمی سیتوپلاسمی میباشداماتاکنون هیچ منبعی برای نرعقیمی سیتوپلاسمی یافت نشده است.

 تشخیص نرعقیمی سیتوپلاسمی ازنرعقیمی ژنتیکی درگیاه اتوتتراپلوییدی مانند تره مشکل است.امکان انتقال نرعقیمی سیتوپلاسمی ازپیازبه تره فرنگی وجوددارد ولی مشکلات تلاقی جنسی،احتمال موفقیت این عمل راازطریق روش های معمول اصلاحی،کم می نماید.

استفاده ازنرعقیمی ژنتیکی ازطریق ریزازدیادی والد نر عقیم یکی از دیست آورد های است که برای یکنواختی تره فرنگی در حال حاضر عملی تر است . تکنولوژی این روش هم اکنون موجود می باشد اما راندمان تکنیک ریز ازدیادی باید به نحوی بهبود یابد که استفاده ازانازلحاظ اقتصادی توجیه پذیرباشد.

تولید تره فرنگی دیپلوییدازطریق ایجادگیاه هاپلوییدماده امکان اصلاح یکنواختی راازطریق مضاعف نمودن گیاهان دیپلوییدی عملی می سازد . این کار توسط کلشیسین انجام می گیرد وگیاهان حاصل به عنوان ارقام یا والدین هیبرید های آینده مورد استفاده قرار می گیرند .

علاوه بر آن ایجاد گیاه دیپلوئید ، مطالعات ژنتیکی را ساده تر خواهد ساخت .